Қазақ хандығының мемлекеттік-әкімшілік құрылымы

С. С. Сакен «Жаңғызтөбе орта мектеп-балабақша кешені» КММ-сі

тарих пәні мұғалімі

Жарма ауданы Шығыс Қазақстан облысы

Сабақ тақырыбы: Қазақ хандығының мемлекеттік -әкімшілік құрылымы. Сабақтың мақсаты: XV-XVIII ғасырдағы Қазақ хандығының мемлекеттік құрылысын тереңдете түсіндіру.

Сабақтың міндеттері:

Білімділік: Оқушыларға Қазақ хандығының басқару жүйесі, ханның сайлану дәстүрі мен қазақ халқының әлеуметтік құрамын меңгерту.

Дамытушылық. Оқушылардың ойлау қабілетін, сөйлеу мәдениетін дамыту, теориялық білімді игеру және шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру.

Тәрбиелік: Туған халқына, Отанына, тарихи тұлғаларға, елінің тарихи даму кезеңіне құрмет етіп, саяси-тарихи көзқарасын қалыптастыру, патриоттық тәрбие беру.

Сабақтың түрі; Аралас сабақ

Сабақтың әдістері: ауызша баяндау, сызбамен жұмыс,

Көрнекілік: Интерактивтік тақта, кесте, сызбалар, карта

Сабақ жоспары: І. Оқушыларды ұйымдастыру ІІ. Үй тапсырмасы бойынша жұмыс. ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

1. Қазақ хандығының басқару жүйесі 2. Хан сайлау 3. Ханның құқықтары мен міндеттері 4. Әлеуметтік құрамы. 5. Сабақты бекітіп, қорытындылау.

ІІ. Үй тапсырмасы бойынша жұмыс. 1. Оқушы Қазақ хандығының құрылуы жайында баяндайды. 2. Қазақ хандары жайында қысқаша мәлімет.

3. Кестемен жұмыс

Қазақ хандығының тарихы бойынша оқиғаларды анықта

Жылдары

Болған оқиғалар

Жылдары: 1465-1466

Болған оқиғалар: Қазақ хандығы құрылды.

Жылдары: 1470

Болған оқиғалар: Керей хан бастаған қол Түркістанға, Жәнібек хан Созаққа шабуыл жасады

Жылдары: 1511

Болған оқиғалар: Жәнібек ханның ұлы Қасым сұлтан хандық билікті қолына алды.

Жылдары: 1582

Болған оқиғалар: Тәуекел сұлтан бастаған қазақ әскерлері Түркістан қаласының тұбінде болған шешуші шайқаста Баба сұлтанның әскерін талқандады.

Жылдары: 1627

Болған оқиғалар: Есім хан Жетісу жеріне енген қалмақтарға қарсы жорыққа аттанды

Жылдары: 1643

Болған оқиғалар: Жоңғарлардың қалың қолы қазақ жеріне баса көктеп кірді.

Жылдары: 1680

Болған оқиғалар: Тәуке хан тағына отырды

Жылдары: 1710

Болған оқиғалар: Қарақұм маңында қазақ жүздерінің өкілдері бас қосты.

4. Мәтін-тарихи қақпан. Бұл мәтінде тарихи қателер жіберілген. Соларды табу керек.

Қазақ хандығының алғашқы құрылған кездегі алып жатқан жері М. Х. Дулатидың хабары бойынша Ордабасы мен Түркістан /Қозыбасы мен Шу/ аумағы еді. Бұл аумақ Жетісудың шығысы /батысы/ , оған Жайық /Талас/ өзенінің төменгі ағысы мен ортағасырлық Отырар /Аспара/ қаласы енеді, ал оңтүстік-батысында Алатаудың /Қаратаудың/ солтүстік-шығыс бөктерлері жатты. ХV ғасырдың аяғында Қазақ хандығының жері солтүстігінде Зайсан /Балқаш/ көлінің Қаратал өзені құйылысына және өзеннің шығыстағы жағалауына дейін кеңейген. Батысында Ертістің /Сырдарияның /оң жағындағы Түркістан, Сауран, Созақ, Сығанақ қалаларын қамтыған.

5. «Қазақ хандығы» деп аталатын мәтін құраңдар.

Тек 5-6 сөйлемнен кем болмасын. /Төменде көрсетілген атауларды, аттарды, жылдарды, қолдан/

Қозыбасы, 1511жыл, 300 мың, Хақназар хан, 1569-1573жылдар.

6. Кестемен жұмыс

7. Тарихи құжаттағы қалып кеткен сөздерді тауып жазу. Тарихшы М. Х. Дулати Қасым ханның бүкіл /Дешті Қыпшақ/ даласына билік жүргізгенін, оның халқы санының /миллионнан / астам болғандығын айтады. Орта ғасырда өмір сүрген қазақтың / ғұлама ғалымы/ Қадырғали Жалайыри: «/ Жәнібек/ ханның ұлдарының арасында аса беделді болғаны Қасым хан еді. Ұзақ уақыт бойы атасының /ұлысына/ билік етті. Аймағындағы ұлыстарды өзіне қаратты. Ол туралы /аңыздар / әр жерде көп тараған, көпке мәлім болған», деп жазады.

8. Контурлық картамен жұмыс.

1. Қазақ хандығының және онымен көршілес хандықтарының территориясын контур картада көрсет.

$C:\Documents and Settings\Admin\Мои документы\самат1.tif$