Қазақтың ұлттық тілінің шығу негізі мен қалыптасу жолы. 9-сынып

Батыс Қазақстан облысы Бөрлі ауданы Ақсай қаласы жалпы білім беретін
№4 орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Габдуллина Галия Гимеденовна


9-сынып Қазақ тілі
Сабақ тақырыбы
§3. Қазақтың ұлттық тілінің шығу негізі мен қалыптасу жолы
Жалпы мақсаттар
Қазақтың ұлттық тілі өзінің ішкі құрылымы жағынан халық тілінің мұрагері екендігін білгізу, оқушылардың сауатты болуына, грамматикалық талдауларды жүйелі жасауына ықпал ету, сыни ойлауға итермелеу.
Оқыту нәтижелері
Теориялық білімдерін практикада тиімді пайдалануға үйренеді;
Сөздерге, сөйлемдерге жүйелі талдау жасауға ұмтылады. Топта белсенділік көрсетуге тырысады.
Түйінді идеялар
Туыстас тілдер ұқсастығы, ортақ белгілері, түркі халықтарының жазба ескерткіштері, т.х. өзіне тән әліпбиі 5-8 ғасырда дүниеге келген.
Дереккөздер,сілтемелер

<<Қазақ тілі>> Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық./Р.Әмір,М.Атабаева Алматы, <<Мектеп>> 2013 ж.
Ресурстар:
Слайд, маркер, постер

Ынтымақтастық атмосфера тудыру
Мұғалім жазбалары

М.Қашқари <<Диуани лұғат ат-түрк>>
Ж.Баласағұн <<Құдатғу білік>>
Ахмет Иассауи <<Диуани хикмет>> еңбектерінің атаулары арқылы топқа бөліну
Тұсаукесер
Тастағы жазбалар, Орхон жазбалары жайлы не білетіндерін сұрау
Жіңішке сұрақтан жуан сұраққа көшу
Мағынаны тану
1. Шығу тегіне қарай татар, башқұрт, қарашай, ноғай, қарақалпақ
2. Туыстас тілдер ұқсастығы, ортақ белгілері: туыстас қатынас, адамның дене мүшелері,жыл мезгілдері, табиғат құбылыстары, өсімдік атаулары т.б.
3. Түркітану ғылымы
Деректер 5-10 ғасырлардан басталады. <<Тас>> кітаптар
4. М.Қашқари <<Диуани лұғат ат-түрк>>
Ж.Баласағұн <<Құдатғу білік>>
Ахмет Иассауи <<Диуани хикмет>>
(еркін әңгіме)
Түркі халықтарының жазба ескерткіштері жайында (17,18-бет)
Постер қорғау

Оқулықпен жұмыс
7-жаттығу ( шарты бойынша орындау)
Термин сөздерді табу
8-жаттығу ( топқа бөлініп әңгімелеу)
Лексика саласы бойынша тапсырмалар
Көнерген сөздерді табу, орфографиясындағы өзгерістер
10-жаттығу
Сингорманизм дегеніміз не ?
Сингорманизм заңына сай келмеу деген не?
<<Көптік жалғауы қырғыз тілінде... екен, ал қазақ тілінде...>> тіркесін пайдаланып талдау жасау.
Мұғалім дайындаған тапсырмалар бойынша жаттығулар
Қосымша тапсырмалар
24-беттегі тапсырмадан сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау
Ой толғаныс
<<Түркі халқы үшін күндіз отырмадым, түнде ұйықтамадым...>>
ұлт тілі жайлы пікір алмасу

Үйге: 25-бет, 11-жаттығу
Көнерген сөздерді жазу.
5 сөйлемдегі сөздерді құрамына талдау.
Бағалау
Формативті бағалау.