Сәулет өнері жайлы ақпарат

Бөкей Ордасы ауданы Муратсай ауылы
А.Құсайынов атындағы ОЖББ мектеп-балабақшасының
ІІ-санатты
технология пәнінің мұғалімі : Қазенова А.Т.
Сабақтың тақырыбы: «Сәулет өнері»
Сыныбы: 5-сынып.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: оқушыларға сәулет өнері туралы мағлұмат беру.
Тәрбиелігі: өз отанынын сүюге, тарихи ескерткіштерді өадірлей білуге
тәрбиелеу.
Дамытушылығы:
ғимарат жобасын жасауға интернетті қолдана білуге, оқушыларды
шығармашылыққа баулу.
Түрі: жер шарын айнала ұшу арқылы әлемге саяхат.
Көрнекілігі: интерактивтік тақтадағы әлемдік ғимараттар сәулеттері,
карточкалар «астана» суреттері.
Пәнаралық байланыс: тарих, география, әдебиет
Керекті құрал- жабдықтар: сурет дәптері, карандаш, өшіргіш, т.б.
Сабақтың жоспары:
1. Ұйымдастыру бөлімі: Сабақтың мақсатымен таныстыру.
2. Кіріспе сөз Жаңа тақырып.
3. Әлемге саяхат.
4. Сөздік әлеміне саяхат.
5. Жоба әлеміне саяхат.
6. Қортындылау.
Үй тапсырмасына тоқталу.
Мүсін өнерімен танысқан болатынбыз.
1. Мүсіннің қандай түрін білесіңдер?
2. Мүсінді латын тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді?
3. Мүсін өнері қай елдерде жақсы дамыған?
Мүсін түрлері: бюст-кеуделік мүсін, статуя-адам денесінің тұтастай
сомдалуы, рельеф-тек бір жағынан қарағандағы көрінісі.
Мұсін латын тілінен аударғанда «қашан жасау» деген мағынаны білдіреді.
Мүсін өнері Ежелгі Египетте, Греция, Рим, Қытай, Үнді, Жапон елдерінде
жақсы дамыған.
Жаңа сабақ.
Балалар бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы: Сәулет өнері.
Бүгінгі сабақта жалпы сіздерге сәулет өнерә туралы мағлұмат беру, оның
түрлерімен, туындыларымен таныстыру.
Қазақстан сәулет өнері қалыптасуының тарихын түсіндіріп бүгінгі сабағымыз
саяхат түрінде өтетінін хабарлау.
-Балалар саяхатұа шыққанды ұнатамыз ба?
Олай болса, кішкентай білгіштікпен бірге саяхатқа шығайық. Мынау біздің
мектеп. Біздің қалада көптеген әдемі ғимараттар бар. Солардың бірі -біздің
мектеп.
Қай елге, қай қалаға барсаұ та, ғажайып әдемі сұлулығымен көз тартатын
ғимараттар, сарайлар, мешіттер, тұрғын үйлер, өнеркәсіптік кешендер көріп
жүреміз. Бұндай сұлулық сырын бойына сіңірген өнер туындысы- «сәулет
өнері» немесе «архитектура» (architectvre) дейді, грек тілінен аударғанда
«arhitecton» «аға құрылысшы » дегн мағынаны береді. Архитектура деген тек
ғимараттар салу емес, сонымен бірге адам баласының өмір сүру тіршілігіне
қажет кеңістік пен ортаны
Тиімді,пайдалы етіп ұйымдастыру. Сәулет өнері асқан шеберлікті қажет
етеді. Қазақстан сәулет өнері қалыптасуының өзіндік тарихы бар.
Қазақстанда6-18 ғасырлар аралығында ғажайып сәулет өнерінің ірге тасы
қаланып, қалалар тұрғызыла бастады. Атап айтқанда: Самарқан, Отырар,
Тараз, қалалары.
О т ы р а р - қазаұстанның орта ғасырлардағы әйгілі ұалаларының бірі.8-
ғасырда Фараб деп аталған. Ол ұлы ғұлама бабамыз- Әл –Фарабидің туған
жері. Қазба жұмысы кезінде Отырырда сәувлетті сарайлар ,мешіттер болғаны
анықталды.
Т а р а з - Таразда 5-18 ғасырларда тұрғызылған сәулетті сарайлар,
мешіттер сақталған. Айша бибі кесенесі ХІІ ғасырда тұрғызылған қазақ
сәулет өнерінің маржаны.
С а м а р қ а н- қаласы.
Т ү р к і с т а н – қаласы қазақ хандығының орталығы болған. Ахмет
Йассауи кесенесі осында орналасқан.қазақ сәулет өнерінің дүние жүзіне
танымал көне ескерткіші. Түркістан шаһары қазақ халқының екінші меккесі
болған.
Міне, біз мектептен сәулет өнері туралы алғашқы мағлұмат
аламыз.Мағлұматымызды тереңдету үшін білгіштікпен бірге сапарға шығайық.
Мынау не? Әлем. Жер бетінде әсем ғимараттар шаһарлар өте көп. Соларды
білу үшін әлемді айнала ұшамыз.
Әлемге саяхатымызды өзіміздің елордамыз Астанадан бастап ежелгі
Самарқан, Отырар, Түркістан, Таразды айналып дүниені шарлап келіп ең
соңында өзіміздің қаламызды көреміз.
-Балалар ұланғайыр Қазақстанымызға келіп жеттік. Ендігі қала Алматы.Бұл
да әсем қалалардың бірі. Алматыда зәулім үйлер, спорттық кешендер сәулет
өнерінің тамаша туындысы.
Енді елордамыз Астана қаласына да келіп жеттік.
Балалар біз біраз саяхаттадық, көп нәрсе білген тәріздіміз. Қайта
мектебімізге оралайық. Оқулықтың 109 бетін ашайық Білгіштікпен бірге
жаңа сөздермен танысайық.
1. Мавзолей-монументтік бейіттердің аты
2. медіресе- мұсылмандардың ең жоғарғы мектебі
3. Мешіт-мұсылмандардың діни ғимараты.
4. Мұнара- көк аспанмен таласқант цилиндер тәріздес конструкциялық
құрылыс.
5. Мозайка- түрлі-түсті ұсақ тастардан, боялған әйнектерден, смальтадан
жылтыр керамикадан құрастырылған сурет, өрнек.
6. Күмбез- өзінің сипаты жағынан әр түрге бөлінеді.
Олар; шеңберлік күмбез, сына бейнелі күмбез, баспалдақты күмбез,
жұлдызды күмбез.
Осымен оқушылар әлемдегі небір қызықты, таңқаларлық ғимараттарды да
көріп, өз жобаларын жасауға кіріседі.
«Көреміз, білеміз, таңданамыз және орындаймыз»
Жұмыс дәптеріндегі сурет салу жмыстарын қайталап, еске сала отырып
жоба салуға кірісеміз.
Оқушылар өз бетімен жұмыс істеуге кіріседі. Жанға жайлы күй әуенін
қосып, интерактивті тақтадағы сәулет өнерінің жобалары ауысып көрініп
тұрады.
Оқушылар өздері тұратын қаладағы әсем сәулет ғимараттарының жобасын
немесе ғажап ғимараттар сияқты өз ойларынан жоба салуға кіріседі.
Білгішпекке рахмет айтып, бүгінгі сабақта өзімізді болашақ сәулетшіміз
деп есептеп,естелік ретінде Білгішпекке жобаларын ұсынады. Жұмыс жасауға
8 минут уақыт беріледі. Жобаларын дайындағаннан кейін келесі
қортындылау бөліміне көшеміз.
Қорытынды: оқушылардың жұмысын талдап, жинақтау. Сұрақ қою арқылы жаңа
тақырыпты қортындылау.
1. Сәулет өнері дегеніміз не?
2. Қандай құрылыстар туралы естіп білдік?
3. Қандай жаңа сөздермен таныстық?
Үйге тапсырма: Оқулықтың 108-109 беттерін оқу. Жобалық суретті аяқтау