Қимақ қағанаты. 7 сынып

Сабақтың тақырыбы: «Қимақ қағанаты (ІХғ.аяғы – ХІ ғ басы)»
Күні:
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды қимақ қағанатының тарихымен таныстыру;
Дамытушылық: Оқушының танымдық білімі мен білігін дамытудың қайнар көзі –
түрік дүниесі тарихының даму ерекшеліктері және маңызын ашып көрсету;
Тәрбиелік: Түрік халықтарының шаруашылығы мен рухани мәдениетінің жаңа
беттерін ашу.
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: топтық, оқулықпен жұмыс, сұрақ-жауап, баяндау
Сабақтың көрнекілігі: Қазақстан тарихынан топтамалар
С А Б А Қ Т Ы Ң Б А Р Ы С Ы:
Ұйымдастыру бөлімі
Оқушылармен амандасу, оқу-құралдарын тексеру, түгендеу, сабаққа назарын
аудару
Қызығушылықты ояту
Үй тапсырмасын тексеру сұрақтары:
• Оғыз мемлекетіне тарихи анықтамалық құрастырыңдар
• Оғыз мемлекетіне қатысты термин сөздер мағынасын ажыратыңдар
• Мемлекеттің саяси тарихына қатысты хронологиялық кесте құрастыру
• Оғыз тайпалары туралы мәлімет қалдырған ғұламалар және олардың
тұжырымдары туралы не білесіңдер?
ҰБТ әлеміне саяхат:
• Жабғудың “Инал” атты мұрагерін тәрбиелеуші
• 965ж. оғыздар хазарларға қарсы әскери одақ құрды
• Оғыз мемлекетінің күшеюіне үлес қосқан
• Оғыздардағы тайпалар саны
• Әл-Идриси “ондағы шеберлер темірден ғажайып әдемі бұйымдар жасайды”-
деп қай тайпалар туралы жазған?
Мағынаны тану
Жоспар:
➢ Қимақ тайпасының тайпалық құрамы, құрылуы
➢ Қағанаттың қоғамдық құрылысы
➢ Қағанаттың саяси тарихы
➢ Шаруашылығы, қолөнері, мәдениеті
Негізгі мәлімет
Хронологиялық кесте толтыру
|Мерзімі |Болған оқиғалар |
|ҮІІғ басы |Қимақтар Моңғолияның солтүстік-батысын мекендеді |
|ҮІІғ ортасы |Алтайдың солтүстігі мен Ертіс өңіріне көшті |
|766-840жж |Батыс Алтайға, Тарбағатай мен Алакөлге қоныстанды |
|840жж |Эймур, ланиказ, ажлар, баяндур,татар, имек, қыпшақ тайпалары |
| |қосылды |
|Хғ басы |Шығыс Түркістандағы Жамлекес қаласын басып алды |
|Хғ ІІ жартысы|Қарахандар шапқыншылығынан ыдырай бастады |
|Хғ |Ислам дінін қабылдады |

Терминдермен жұмыс
Қаған – қимақ қағанатының билеушісінің титулы
Ябғу- қағаннан екі саты төмен атақ
Шад-түтік – жеке тайпа көсемдері
Қимақтар туралы деректер:
Парсы тарихшысы Гардизи: «Құрамында 7 тайпа болды, ең атақтылары қимақтар
мен қыпшақтар», «Шаруалар өз мырзаларының малын бақты, қысқа арнап
әрқайсысы өздерінің шама шарқына қарай қой, жылқы, сиыр етін сүрлеп алады»
Махмұд Қашқари: «Малы аз, көшіп-қонуға мүмкіндігі жоқтар қарапайым халықты
жатақтар деп атаған.олар қолөнерді, балық аулауды кәсіп еткен»
Жазба деректер: «Қимақтар қамыс қаламмен жазған»
Ойтолғаныс
✓ Қимақтар құрамында болған ең ірі және күшті тайпа
✓ Х ғасырда Қимақтарда тараған дін
✓ VII ғасырлардың басында Қимақтар мекендеген аймақ
✓ Қимақтардың екінші астанасы орналасқан көлдің жағасы
✓ Х ғасырдың 2-ші жартысында қимақтардың жеріне шабуыл жасаған
мемлекет
Қорытындылау
Бағалау
Үйге тапсырма беру:§6 32-35 беттерді оқу, ерте орта ғасырлардағы
мемлекеттерді қайталау