Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы

Р.Байтанаева
Шоқан Уалиханов атындағы орта мектептің
тарих пәні мұғалімі
Белбасар ауылы,
Шу ауданы
Жамбыл облысы

Тақырыбы: Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы.
Мақсаты:
1.Тақырыпты оқушыларға жан-жақты ұғындыру.
2. Ізденіс жұмысына баулу,ой мен тапқырлық жүйелерін арттыру.
3.Оқушыларды,елін,жерін құрметтеуге,патриотизмге тәрбиелеу.
Түрі: Жаңа білім беру сабағы.
Әдісі: Проблемалық сұрақ-тапсырмалармен жұмыс,талдау.<<Мені түсін>> ойыны.
Көрнекілік: Саяси карта,сызба,карточкалар,суреттер /Шыңғысхан,<<Отырар шайқасы>>/
Пәнаралық байланыс: Әдебиет,география
Технология: СТО элементтері
Барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылар бір-біріне тілек айтады,топқа бөлінеді ,ереже құрады/2 мин./
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. /Үйге алдын ала тапсырма беріледі. Жарыс әдісі бойынша 12 минут/ І.Таныстыру. /Бес жолды өлең/
ІІ.Датамен жұмыс.
ІІІ Деңгейлік карточкалар таратылады
ІҮ.Ғылыми еңбектерінің мазмұны /Глоссарий толтырады/
Ү.Ребус,сөзжұмбақ

1 топ. Әл-Фараби және әл-Бируни
2 топ. М.Қашғари және Ж.Баласағұни
3 топ. А.Иүгнеки және Қ.Йасауи

ІІІ.Жаңа сабақ.
№
Мақсаты
Мұғалім әрекеті
Оқушы әрекеті
Уақыт
1.
Білім
Балалар,қазақ шежіре туралы не білесіңдер?
Қазақ шежіресі

Ақарыс Бекарыс Жанарыс

Ұлы жүз Орта жүз Кіші жүз

Керей,Найман-орта ,Жалайыр-ұлы жүз
1 мин.
2.
Түсіну
Тұлғаны таны.Слайд арқылы Шыңғысханды көрсету.

Мен не үшін сұрап тұрмын?
Олай болса,бүгінгі жаңа сабақтың тақырыбыз:
<<Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы>>.
Балалар, Қазіргі Монғолия қандай мемлекет?
Қандай елмен шектесіп жатыр?

Бүгінгі сабағымыздың міндеттері қандай болмақ?

Сурет арқылы кім екенін және жағымды,жағымсыз жақтарын анықтай келе болжам жасайды.

Оқушы әр түрлі ойларын айтады,
картадан Монғолия мемлекетін көрсетеді.

Әр түрлі тапсырмалар беру арқылы терең оқып үйрену.
2 мин.

1 мин.
3.
Қолдану.
<<Мені түсін>> ойыны арқылы іске асыру
1)Мен берілген тақырыптың 1 тақырыпшасын оқимын,сендер тыңдаңдар.
2) Мен оқыған тақырыпшадан 30-40 сөз жазыңдар.
3) Не ұқтыңдар,сөйлем етіп жазыңдар.
Тыңдайды,дәптерге түсіреді
2 мин.

1 мин.
2 мин.
4.
Талдау.
1)Ұжымдасып оқыту,құрастыру,топтастыру.
Ой бөлісу
1).<<Соғыс,шайқас,монғол>> сөздерінің мағынасын сұрау

2).Слайдтан<<Ұлыстардың құрылуы>> сызбасы көрсетіледі.Тапсырма беріледі
1 топ.Жошы ұлысы
2 топ Шағатай ұлысы
3 топ Үгедей ұлысы

Әр топ оқушылары бір-біріне тапсырмаларын оқып шығады,сұрақ қояды,топтастырады.
Картадан ұлыстарды көрсетеді,мәтінді оқиды
12мин.

Проблемалық сұрақ:
Не себептен монғолдар Қазақстан жерін жаулап алды?

Оқушылар әр түрлі ойларын айтады.
2 мин.
5.
Жинақтау
Тест тапсырмасы
1 топ.
1.Монғол империясы қашан құрылды?
А)1206ж . б)1239ж. в)1076ж.
2.<<Жасақ>>заңы қанша бөлімнен турады?
А) 2 б)3 в)4
3.Монғолдардың әскери әкімшілік аймақтың сол қанаты қалай аталады?
А) жоңғар б)кул в)барунгар
4.Отырар опаты қашан болды?
А)1218ж. б)1220 ж. в)1219ж.
5.Отырар қаласында тұған шығыстың аса көрнекті ғалымы
А)әл-Фараби б)М.Қашғари в)Ж.Баласағұн

2 топ.
1.Монғол мемлекеті қанша түмен әкімшілік білікке бөлінді?
А)59 б)80 в)95
2.Сыр бойындағы қалалар толығымен монғолдардың иелігіне қай жылдары көшеді?
А)1219 ж. б)1219-1220жж. в)1218-1219жж.
3.Өзі түгел орны қайда екені белгісіз болып кеткен қала
А)Түркістан б)Отырар в)Баласағұн.
4.Адамдардың шығу тегін белгілібір аңмен байланыстыратын наным-сенім
А)анемизм б) тотемизм в)зороастризм
5.Отырар қаласы қай жерде орналасқан?
А)Оңт.Қаз. б)Шығ.Қаз. в)Батыс Қаз.

3 топ.
1.Қай жылы монғолдар Жетісу жеріне енді?
А)1218 ж. б) 1219 ж. в)1217ж.
2.Шыңғысханның кіші баласы
А)Жошы б)Төле в)Үгедей
3. <<Жасақ>>заңы бойынша өкімет билігінің жоғарғы органы қалай аталады?
А)Яса б)Жиналыс в)Құрылтай
4.Шыңғысханның үлкен баласы
А)Жошы б)Шағатай в)Төле
5.Қ.А.Йасауиден қалған ұлы мұра
А)<<Ақиқат сыйы>> б)<<Диуан-и-хикмет>>
в)<<Құтты билік>>

Әр топқа тест жұмысы беріледі
3 мин.
6.
Қорытыңды
<<БҮҰ>> кестесі таратылады

Топ жұмыстарын бақылап,бағалау.

Оқушылар кестені толтырады.
Білдім

Үйрендім
Үйренгім келеді

Әр топтың басшысы өз тобындағы оқушыларын бағалайды.

<<5>>-20 ұп.
<<4>>-15 ұп.
<<3>>-10 ұп.
<<2>>-5 ұп.
2мин.

2 мин.

Үйге тапсырма. /1 мин./
1.Бүгін өткен сабағымыз бойынша буклет дайындау.
2.Монғолияны кескін картаға түсіру.
3.Шыңғысхан туралы эссе жазу.
4.Ұлыстардың құрылуы туралы топтастыру.