Дәстүрлі қазақ мәдениеті: тарихи қалыптасуы мен материалдық-рухани мұрасы

Cабақтың тақырыбы:

Дәстүрлі қазақ мәдениеті

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Қазақстанның ХІҮ-ХҮғ мәдениеті

жөнінде мағлұмат беру әлемдік өркениеттегі еліміздің

сәулет өнерінің тамаша туындыларымен таныстыру.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру

мәдениеттің даму барысы мен сәулет өнері жайлы өз

беттерінше қорытынды жасауға дағдыландыру.

Тәрбиелік : . Оқушыларды өз елінің тарихи құндылықтарын құрметтеуге, тарихи мәдени ескерткіштерді қорғауға баулу, мәдениетті жас ұрпақты тәрбиелеу.

Сабақ әдісі: Интерактивті (топтық жұмыс) оқыту

Сабақ түрі : Жаңа білімді меңгеру

Сабақ типі : Біріктірілген

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, слайд.

Техникалық құрылғылар : Компьютерлер, интерактивті тақта

Сабақ барысы:

1. Сабақты ұйымдастыру:

- студенттермен сәлемдесу;

- Сабаққа келгендерін және аудитория әзірлігін тексеру. 2 мин.

2. - Үй тапсырмасына берілген материалды баяндау және бекіту( баяндау процесінде студенттердің өз беттерімен жұмысын ұйымдастыру) 35 мин

3 Тақырыпты және жоспарды хабарлау 4 мин.

3. Әңгімелесу әдісімен тірек білімін өзектендіру. 3 мин.

4. Студенттердің оқу қызметін негіздеу. 2 мин.

5. Материалды баяндау ( мазмұндау) және бекіту (баяндау процесінде студенттердің өз беттерімен жұмысын ұйымдастыру) 35мин.

6. Оқып-үйренетін материалды жинақтап қорыту. 6 мин.

7. Сабақты қорытындылау және үй тапсырмаларын беру. 3 мин.

І. Сабақты ұйымдастыру.

Сәлеметсіздерме оқушылар! Біз өткен сабақта «Қазақ мәдениетінің бастаулары»тақырыбын өткен болатынбыз.

Қане, үй тапсырмасын еске түсірейік.

Кім жылдам ойыны.

Шарты :Оқушылар алдарына парақшалар таратылады. Парақшаларға оқушылар үй тапсырмасы бойынша сұрақтар жазып қарсы топқа кезекпен беріледі. Әрбір дұрыс жауапқа 5 балдан беріледі

Номадизм түсінігінің мәнін ашып көрсетіңіз?
Номадтар мәдениетінің белгілерін атап беріңдер?
Б. з. д ҮІІ-ҮІғғ, Орта Азия, Қазақстан, Сібір тайпаларының қолданбалы өнерінде «аңдық стиль» пайда болды. Неліктен осылай аталды ? ол суретттердің семантикасы қандай ?
Түрік өркениетінің ерекшелігі қандай?
Сіздің ойыңызша, неліктен ежелгі көшпенділерде діни нанымдардың басымы аруақтарға табыну болып табылды? Қазіргі заманда бұл діни-наным сақталған ба? Өз ойларыңызды дәлелдеңіздер.
Тәңіршіліктің философиялық мағынасын ашып көрсетіңіздер.

Сабақтың барысы:
І Қызығушылықты ояту
Сабағымызды бастамас бұрын оқушылардан «Мәдениет» сөзін топтастыру арқылы
мағынасын ашып алу
ІІ. Мағынаны тану
Сабақтың жоспарымен таныстыру:

Жаңа сабақ жоспары.

Қазақ қоғамының этникалық құрамы.
Қазақ хандығының құрылуы -ұлттық мәдениеттің қалыптасуының негізі.
Қазақ тұрмысының эстетикасы: киіз үй, әшекейлер, киім.
ХҮІ-ХҮІІғғ жазба мәдениетінің дамуы. (М. Х. Дулати және оның еңбегі «Тарих-и-Рашиди», Қадырғали Жалайри «Жамих-ат Тауарих» )
Халық ауыз әдебиеті. Ақындар мен жыраулар. (Асан Қайғы, Шалкиіз, Қазтуған, Доспанбет, Жиембет, Марқасқа, Ақтамберді, Бұқар жырау ж. т. б) . Олардың мұраларының негізгі идеялары. Шешендік өнер.
Қазақ халқының ғылыми даналығы-астрономия (күнтізбе) , метерология, медицина.
Әдет-ғұрыптар, дәстүрлер, ырымдар.
Мейрамдар мен ойындар.
ХҮІ-ХҮІІғғ қазақ халқының материалдық мәдениеті(қалалық мәдениет, еңбек құралдары, қару-жарақ, қолөнер)

Жоспар бойынша оқушыларға кітаптан және қосымша мәліметтерді беру арқылы түсіндіру.

ІІІ. Ой толғаныс
Кубизм (сұрақ - жауап) (оқушыларға кубик беріледі кубикті ортаға тастап түскен саны бойынша сұраққа жауап беруі тиіс)
1. (жасыл түс жағы) Қазақ мемлекеті қандай жағдайда қалыптасты?
2. (Қызыл түс жағы) Қазақтардың ою-өрнек өнерінің ерекшеліктерін атап көрсетіңдер.
3. (Көк түс жағы) Ақындар шығармашылығын сипаттаңдар.
4. (сары түс жағы) Қазақтың космологиялық көзқарасының негіздерін ашып көрсетіңдер.
5. ( қара түс жағы) Осы кезеңдегі қазақтардың материалдық мәдениетін айтып беріңдер.
6. (қоңыр түс жағы) Осы кезеңдегі қазақтардың рухани мәдениетін айтып беріңдер.

ІІІ. Әңгімелесу әдісімен тірек білімін өзектендіру.

Сұрақ:

Студенттер сіздер күнделікті өмірде қолданып жүрген қаңдай салт-дәстүрлеріміз туралы өз ойларыңызды айтсаңыздар.
Үйлену тойына байланысты салт-дәстүрлеріміз «Бет ашар », «Жар-жар»,
«Той бастар», ал сәби дүниеге келген соң «Бесікке салу», «Тұсау кесу» т. б