Кембридж тәсілімен оқыту тәжіиибе және ізденіс

Кембридж тәсілімен оқыту тәжірибие және ізденіс
Жанерке Құрметжанова,
Аршаты орта мектебінің физика пәнінің мұғалімі,
Шығыс Қазақстан облысы,
Катонқарағай ауданы
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру жүйесінің дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай ұлттың болсын толығып өсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал жасайтын тірегі де, түп қазығыда - мектеп. Қазіргі кезде білім алу барысында жоғарғы білім сапасын қамтамасыз ету үшін өмірге көптеген жаңа оқыту технологиялары келуде.
Білім беру технологиясы - бұл: Оқытудың жоспарланған нәтижесіне жету үрдісін суреттеу, (И.П. Волков), өнер, шеберлік, біліктілік, жағдайды өзгерту, қайта өңдеу әдістерінің жиынтығы (В.М. Шепель). Қазіргі болып жатқан саяси - экономикалық, мәдени - әлеуметтік өзгерістер халыққа білім беру жүйесінің барлық буындарында білім беру ісін жаңа сатыға көтеруді талап етіп отыр.Осыған орай жаңа кезеңдегі озық педагогикалық және әдістемелік идеяларды ой елегінен өткізіп, бүгінгі заман талабына сай, біршама өзгерген және жаңа жағдайларды қолдану ерекше маңызға ие болып отыр.Сол себепті болып жатқан білім беру саласындағы өзгерістерге, қоғам сұранысына байланысты жоғары мәдениетті білімді де білікті жеке тұлға қалыптастыру бүгінгі күнде өзекті мәселе.Біліктілікті арттыру жүйесі қоғам сұраныстарын дер кезінде жауап беруге мүмкіндігі бар үздіксіз білімнің ең бір оралымды құрылымдарының бірі. Маман үшін ол - қалыптасқан кәсіби іс - әрекетіне өзгерістер енгізу, өз тәжірбиесін басқа нақты адамдардың, қоғамда жинақталған тәжірбиемен байланыстыру, біріктіру, кәсіби құзырлықты қалыптастыру.Білімнің әлеуметтік және өмірлік рөлінің, адамның танымдық - шығармашылық мүмкіндігінің өзгеруі оқытудың ақпараттық құзыреттілігін дамыту деңгейіндегі, үздіксіз білім жүйесіндегі білім беру ісін жаңаша ұйымдастыруды талап етуде. Басты мәселе білім алушыны айналаны танып білу, одан өзіне қажеттісін таңдай алу, өз бетінше ізденіп білімін , тәжірбиесін молайту жағдайына қоя білу болып отыр. Тек осылайша ұйымдастырылған оқу ғана тұлғаның жекелік, ақпараттық, кәсіби деңгейін арттырып, дамуына жол ашады.
Соңғы уақытта пайдаланылып жүрген технологиялардың бірі: Кембридж тәсілімен оқыту. Егер дәстүрлі оқытуда оқу - тәрбие үрдісінде басыңқы рөл мұғалімде болса, осы әдісте белсенді қызыметті оқушы атқарады, оны оқытпайды, ол өзі оқиды.
Дәстүрлі оқытуда мұғалім оқушыға дайын, дұрыс ақпаратты берген, оқушы тек тыңдап, ақпаратты қабылдап отырған. Сабақта көбінесе репродуктивті әдістер қолданылған (лекция, сұрақ-жауап, жаттығулар орындау, т.б)
Кембридж тәсілімен оқытуда оқытудың жеті модульін (Сыни тұрғыдан ойлау дағдылары, талантты және дарынды оқушылармен жұмыс, ақпаратты компьютерлік технология, көшбасшылық және басқару, диалогтік оқыту және оқу, жас ерекшеліктері, формативті бағалау) қолдана отырып оқушы өзі ізденіп, өзі оқып, өзі үйренеді. САбақта проблемалық оқыту іске асырылады. Мысалы: жағдайатты шешу, балаға ой тастау, <<миға шабуыл>>, дебаттар, т.б. Мұғалім сабақта бағыттаушылық міндеттер атқарады, оқушыға бағыт-юағдар беріп тұрады. Негізгі көңіл әр оқушының жеке мүмкіндіктерін, қабілеттерін, қызығушылықтарын анықтауға бөлінеді. Осы әдісті қолдануда топтық жұмыс негізгі ролді атқарады. Бұл оқыту әдістемесінде индивидуалды және топтық оқыту
түрлері негіз болып табылады. Топтық оқытудың негізгі мқсаты - оқушыларды шағын бірлескен топтағы жұмысқа тарту. Қажетті жағдайды оқушылар бір-бірінен көмек сұрай алады, ортақ міндеттерді шешеді т.б бұл жағдайда әрбір оқушы тек өзінің жетістіктерін бағалап немесе кемшіліктерін түсініп қана қоймайды, сонымен бірге ортақ нәтижеге өзі қалай әсер ететінін көре алады.
Оқушының қызметі көптеген тұлғалық қасиеттеріне қарай бағаланады. Әр оқушының дамуы басқа оқушымен емес, өзімен салыстырылады. Оқушыға өзін-өзі бағалауға мүмкіншілік беріледі. Оқытудың бұл түрінің негізгісі - оқушыға сенімділік, өзіне жауап беру қабілетіне сүйену, ар-намыс өзін-өзі сыйлау қасиеттеріне ынталандыру.
Өз іс - тәжірибемде кембридж тәсілімен оқытуды қолданып жүрмін. Осы әдіс бойынша 11-сыныпта өткізілен сабақтардың физикадан орта және қысқа мерзімді жоспар үлгілерін ұсынамын.























№
1.Оқып-үйренудің негізгі мақсаттары
2. Оқытуда қолданылатын әдіс-тәсілдер
3. Физика пәнін үйренудегі кедергілерді жеңу
4.Оқып-үйренудің нәтижесі
5. Үйрену мақсатындағы бағаны қоса, бағалау
Бәрін қоса есептегенде
Негізгі дереккөздер

Тараудың тақырыбы:
Айнымалы тоқ. Электр энергиясын өндіру, жеткізу және тұтыну

1
Сабақтың тақырыбы: Айнымалы тоқ тізбегіндегі сыйымдылық және индуктивтілік кедергі
Топтық жұмыс
Сыни тұрғыдан ойлау
Акт
Өзін-өзі реттеу тәсілі
Топпен тиімді жұмыс жасау
Топтық қарым-қатынасты бақылау
Оқушылардың белсенділігін анықтау
Сыныпта болып жатқан өзгерісті анықтау

Формативті бағалау(оқушылардың өзін-өзі бағалау, өзара бағалау, қолдау көрсету) жиынтық бағалау.
Топтық жұмыста ұйымшылдықтарын көрсетті
Кері байланыс парағы арқылы оқушылардың осы сабаққа қызығушылықтарының артқаны көрінді.
Физика пәнінен әдістемелік құрал
11-сынып оқулығы

2
Сабақтың тақырыбы:Айнымалы тоқ тізбегіндегі қуат
Диалогтық тәсіл
Өзін-өзі реттеу тәсілі Бірлескен оқу
Сыни тұрғыдан ойлау
Акт
Мәселелік жағдай туғызу
Сыныпта не болып жатқанын анықтау
Ұжымдық қарым қатынасты бақылау
Оқушы белсенділігін анықтау
Формативті бағалау(оқушылардың критерийлер бойынша. өзін-өзі, өзара бағалау, топ басшысының бағалауы, мадақтау) Жиынтық бағалау.
Бірінші топта, кейін жеке-жеке орындау барысында да сол критериді сақтады және бірін бірі бағалаулары да нақты бола бастады. Оқушылардың тақырыпты қалай меңгергенін топпен <<Кім жылдам>> ойыны арқылы тексерілді
Физика пәнінен әдістемелік құрал, интернет ресурстары,
11-сынып оқулығы

3

Сабақтың тақырыбы: Айнымалы тоқ генераторы. Трансформатор
Диалогтық тәсіл
Жұптық жұмыс
Өзін-өзі реттеу тәсілі Сыни тұрғыдан ойлау
Оқытудағы басқару және көшбасшылық
Түрткі болу, сынақтан өткізу, қайта бағыттау сұрақтарын қою
Топпен жұмыс жасай білу
Берілген есепке формуланың қажеттісін қолдана білу, өз ойын еркін айта білу
Формативті бағалау(критерийлер бойынша өзін-өзі бағалау, өзара бағалау, топ басшысының, мұғалімнің бағалауы) Жиынтық бағалау
Топтық, жұптық жұмыста оқушылар өз білімдерін көрсете алды. Ментальды карта жасауда, деңгейлік тапсырмаларды орындауда өздерінің шығармашылықпен жұмыс жасағаны білініп тұрды.
Физика пәнінен әдіст. құрал,
11-сынып оқулығы, Физика және астрономия журналы
4

Сабақтың тақырыбы: Электр энергиясын өндіру және жеткізу
Пікір талас
Өзін-өзі реттеу тәсілі
Сыни тұрғыдан ойлау
Акт
Ақылдың алты қалпағы
Тапсырмаларда жүйелі түрде, деңгейлеп құрастыру
Өз ойын еркін айта білу, Ойлау қабілеті артып, ойларын дәлелдеуге үйренді Қойылған сұрақ бойынша өз бетінше іздене алу, шығармашылыққа, өзіндік үлгісін жасай алу
Формативті бағалау(критерийлер бойынша өзін-өзі бағалау, өзара бағалау, топ басшысының бағалауы) Жиынтық бағалау

Олар алдыңғы сабақтарға қарағанда біршама төселіп қалғандары байқалды. <<Білімге жету парағы>> арқылы оқушылар өзін-өзі бағалады, пікір талас және ақылдың алты қалпағы кезеңдерінде оқушылар өз ойларын еркін жеткізе білді, одан қаншалықты тақырыпты меңгергендері көрініп тұрды.
Физика пәнінен әдістемелік құрал, интернет ресурстары,
11-сынып оқулығы





Физика пәнінен <<Айнымалы тоқ. Электр энергиясын өндіру және жеткізу>> тарауына арналған орта мерзім жоспары
11-сынып








Физика пәнінен қысқа мерзім жоспары
11-сынып
№1 сабақ

Сабақ жүргізген мұғалімнің аты-жөні
Құрметжанова Жанерке Құрметжановна
физика
11-сынып

Сабақтың тақырыбы:
Айнымалы тоқ тізбегіндегі сыйымдылық және индуктивтік кедергі

Жалпы мақсаты :
* Білімділік мақсаты: Оқушылар айнымалы ток. Айнымалы ток тізбегіндегі актив кедергі, конденсатор және индуктивтік кедергілер туралы білім алады.
2. Дамытушылық мақсаты: Оқу материалын талдай білу дағдысын дамыту, бақылау, салыстыру, оқылған құбылыстар мен фактілерді салыстыра білу, қорытынды жасай білу дағдылары жетілдіріледі
3.Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілік, әділдік, ұжымдық қарым - қатынас жасай білу қабілеттерге
тәрбиеленеді
Табыс критерийлері:
Өз бетімен жаңа сабақты түсініп, өмірде қолдана алады, топпен жұмыс жасау дағдылары жетілдіріледі
Күтілетін нәтиже. Оқушыларға айнымалы тоқ тізбегіндегі сыйымдылық және индуктивтілік кедергі формулалары, өлшем бірліктері зияны туралы түсінік беру. Физикалық тілде сөйлеу дағдысы қалыптасады және ойлау, есте сақтау, байқағыштық, тапқырлық қабілеттері дамиды.
Әдіс - тәсілдер:
Топтық жұмыс, сын тұрғысынан ойлау
Сабақтың түрі:
Аралас сабақ
Уақыты
Мұғалім іс - әрекеті
Оқушылар іс-әрекеті
Жұмыс түрі
Бағалау . Формативті бағалау
Ресурстар, көрнекі құралдар
Ұйымдастыру
4 мин
Оқушылармен сәлемдесу. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.
Топқа бөлу
Мұғаліммен сәлемдесу. Шаттық шеңберін жасап, оқушылар бір-біріне тілектер айтады.
Кәмпиттердің түстері арқылы топқа бөлінеді
Шаттық шеңбер құру

Смайликтер
Үй тапсырмасын сұрау
8 мин
Лоторея ойыны
Әр оқушы сұрақ таңдап, сұрақты келесі топқа қояды, жауап береді
Деңгейлік тапсырмалар
Фишкалар арқылы бағаланады.
Қызыл-өте жақсы
Көк-жақсы
Сары - орташа
Қима қағаздары

Сабақ мақсатын хабарлау
2 минут

Сабақ мақсатын белгілейді
Миға шабуыл Топқа бөлу арқылы жаңа тақырыптың атын табу

Жаңа сабақ
10 мин

Екі топ жеке тақырыптар беріп постер құрау
1 топ <<Айнымалы тоқ тізбегіндегі сыйымдылық кедергі>>
2 топ <<Айнымалы тоқ тізбегіндегі индуктивтік кедергі>>
Топтастыру
Топ басшысы топ мүшелерін бағалайды
Ватман, түрлі түсті қаламдар, стикерлер
Жаңа сабақты бекіту
7 мин
1)Формулаларды таратып беру

2)Сәйкестендіру тестін таратып беру
<<Өз үйіңді адаспай тап>> Ойын
Әркім өзіне берілген формуланың сыңарын табады
2) Сәйкестендіру тестін орындайды
1) Ойын

2) Сәйкестендіру тесті
Жұптар бірін-бірі бағалайды
Фишкалар арқылы
Формула жазылған беттер
Сергіту сәті
2 мин

Билейді

Интерактивті тақта
Жаңа сабақты қорытындылау
8 мин
Оқулықтан есептің номерін беру
Оқулықпен жұмыс . Екі топқа екі түрлі есеп беріледі. Жұпен ауысып бір-біріне көмектеседі Бұрыннан білемін
Жаңа ақпарат
Әлі де ізденгім келеді

1)Есептер шығару

2) Инсерт кестесін толтыру
Жұптар бірін-бірі бағалайды
Фишкалар арқылы
Оқулық
Үйге тапсырмасын беру
2 мин

§2.4-2.5 № 2.3
Оқулықпен жұмыс

Бағалау
2 мин
Сумативті бағалау
Топ басшысы қойылған
Бағаларды түсіндіреді
Топтардағы бағалар арқылы ортақ баға шығарылады

№4 сабақ
Сабақ жүргізген мұғалімнің аты-жөні
Құрметжанова Жанерке Құрметжановна
физика
11-сынып

Сабақтың тақырыбы:
Электр энергиясын өндіру және жеткізу

Жалпы мақсаты :
1.Білімділік мақсаты: Қоғамның өндіріс күштері дамуының ең басты көрсеткіші өндіріс және энергия тұтыну дәрежесінде роль атқаратын электр энергиясы туралы мағұлмат алады.
2. Дамытушылық мақсаты: Өзіне - өзі баға беруге, өз жетістіктерін сезініп, әлсіз жақтарыына сын көзбен қарауға үйренеді, оқушылардың пәнге деген қызығушылықтары артады
3.Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілік, әділдік, ұжымдық қарым - қатынас жасай білу қабілеттерге
тәрбиеленеді
Табыс критерийлері:
Өз бетімен жаңа сабақты түсініп, өмірде қолдана алады, топпен жұмыс жасау дағдылары жетілдіріледі
Күтілетін нәтиже. Оқушыларға электр энергиясын өндіру жолдарын, техникадағы пайдасын біледі. Физикалық тілде сөйлеу дағдысы қалыптасады және ойлау, есте сақтау, байқағыштық, тапқырлық қабілеттері дамиды.
Әдіс - тәсілдер:
Топтық жұмыс, сын тұрғысынан ойлау
Сабақтың түрі:
Аралас сабақ
Уақыты
Мұғалім іс -әрекеті
Оқушылар іс-әрекеті
Жұмыс түрі
Бағалау . Формативті бағалау
Ресурстар, көрнекі құралдар
Ұйымдастыру
4 мин
Оқушылармен сәлемдесу. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.
топқа бөлу Топтағы рольдерді бөлу
Мұғаліммен сәлемдесу. Шаттық шеңберін жасап, оқушылар бір-біріне тілектер айтады.
СЭС, АЭС сөздер арқылы бөлінеді
Шаттық шеңбер құру

Түсті қағаздар
Өткенді қайталау
8 мин
* Деңгейлік тапсырма беру
* Сұрарақтарын тексеру
* Кесте толтыру
* <<Сен-маған, мен саған>> бір - біріне сұрақтар қояды
Жұптық жұмыс

Фишкалар арқылы бағаланады.
Қызыл-өте жақсы
Көк-жақсы
Сары -орташа
Кестелер
Сабақ мақсатын хабарлау
2 минут

Сабақ мақсатын белгілейді
Миға шабуыл топқа бөліну арқылы жаңа тақырыптың атын шығару

Жаңа сабақ
10 мин

Инсерт кестесін толтыруды түсіндіру
Білемін. Мен үшін жаңа Түсінбедім Тереңірек білгім келеді
Топтастыру
Жұптар бір - бірін бағалайды
Ватман, түрлі түсті қалам
Жаңа сабақты бекіту
7 мин

Пікір талас шартымен таныстыру

І топ <<Бізге АЭС өте қажет>>
ІІ топ <<Бізге АЭС қажет емес>>
Пікір талас
Топтар бірін-бірі бағалайды
Фишкалар арқылы
Формула жазылған беттер
Сергіту сәті
2 мин

Билейді

Интерактивті тақта
Жаңа сабақты қорытындылау
8 мин
Ақылдың алты қалпағы
Ақ, сары, қызыл, көк, жасыл, қара
Оқушылар алты түсті қалпақты таңдап, өз ойларын айтады
BLUM ағашын бояу

Жұптар бірін-бірі бағалайды
Фишкалар арқылы
Алты түсті қалпақ
Үйге тапсырмасын беру
2 мин

§2.4-2.5 № 2.3
Оқулықпен жұмыс

Бағалау
2 мин
Формативті бағалау
Топ басшысы қойылған
Бағаларды түсіндіреді
Топтардағы бағалар арқылы ортақ баға шығарылады