Синтаксис тарауынан өткенді қайталау

Шығыс Қазақстан облысы

Жарма ауданы

“Жаңғызтөбе орта мектеп-балабақша кешені”КММ-сінің

қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Хажибаева Майра Сағидоллақызы

Сыныбы :10 “Ә”

Тақырыбы : Синтаксис тарауынан өткенді қайталау

Сабақтың мақсаты:

Қазақ тілінің синтаксис тарауы бойынша алған білімдерін еске түсіру, жинақтау, саралау, ҰБТ-ны сәтті тапсыру үшін білім деңгейін көтеру.

Сабақтың міндеттері :

1. Синтаксис тарауы бойынша алған білімдерін жетілдіру, практикамен ұштастыру арқылы жоғары деңгейде білім алуына көмектесу, тапсырманы орындауда тиімді тәсілдерді таңдай білу.

2. Оқушының ойлау, есте сақтау, іздену дағдыларын қалыптастыру, пәнге деген құштарлықтары мен белсендіктерін арттыру.

3. Танымдық қызығушылығы мен шығармашылық қабілеті дамыған жеке тұлғаны тәрбиелеу.

Сабақтың типі : білім, білік дағдыларын қалыптастыру.

Сабақтың түрі : практикалық сабақ.

Пәнаралық байланыс : әдебиет.

Сабақтың әдістері : топтық, жұптық жұмыс, тілдік талдау, тест жұмысы, іздендіру, салыстыру, шығармашылық тапсырма

Көрнекілігі : интербелсенді тақта, слайдтар, таратпа материалдар.

1. Өзіндік жұмыс : Синтаксис нені зерттейді?

1-топ: Сөз тіркесі.

2-топ: Сөйлем мүшелері.

3-топ: Сөйлем түрлері.

Берілген тапсырмаға байланысты үш топ шағын түсіндірме мәтінін жазып, жоба қорғайды.

2. Тілдік талдау.

а) Ғ. Мүсіреповтың “ Жақсы дәстүр жайында ” мәтіні таратылады. Әр топ мәтіннен сөйлем алып, толық синтаксистік сатылай кешенді талдау жасайды.

Мысалы: Біз кейде ата-анасынан безген жас жайында естиміз.

І саты: Айтылу мақсатына қарай хабарлы сөйлем.

ІІ саты: Құрылысына қарай жай сөйлем, жақты сөйлем, жайылма сөйлем, толымды сөйлем .

ІІІ саты: 1. Қайтеміз? естиміз -дара етістікті, жіктік жалғаулы баяндауыш.

2. Кім? біз -жіктеу есімдігі, бастауыш.

3. Не жайында? жас жайында , толықтауыш.

4. Қандай ? жас жайында- безген- есімше тұлғалы анықтауыш

5. Кімнен? безген - ата-анасынан -толықтауыш.

ІVсаты: Біз естиміз-қиысу, жіктік жалғаулы есімді тіркес

жас жайында естиміз-жанасу, етістікті тіркес

ата-анасынан безген-меңгеріле байланысқан етістікті тіркес

ә) Мәтіннен негізгі ойды тауып, бүгінгі өмірмен сабақтастыру керек

Мәтіннен кез келген адамды, баланы да, қарапайым адамды, ғалымды, небір дарынды адамды дүниеге әкелетін ата-ана. Балаларына ата-ана барлық махаббаты мен сүйіспеншілігін мейірімін беріп өсіреді, ал сол балалар осы мейірімді қайтара ала ма?

Қалай ойлайсыңдар, пікірлеріңді ортаға салыңдаршы?

3. Құрмалас сөйлемнің жасалуына байланысты кесте толтыру.

Р/С

Құрмалас сөйлем

Түрі

Р/С: 1.

Құрмалас сөйлем: Біз қазақ тілін дамытуымыз керек, себебі ұлт болашағы тіліне тәуелді.

Түрі:

Р/С: 2.

Құрмалас сөйлем: Адам өзінің туған тілін құрметтемесе, өзге тілді де құрметтемейді.

Түрі:

Р/С: 3.