Фотоэффект

Баекеева Шарбану Толыбайқызы
№8 кәсіптік лицей, Қазалы қаласы, Қызылорда облысы

Өткізілген күні: 2 сәуір 2009 жыл
Тобы: №65
Курсы: ІІ
Мамандығы: «Ауылшаруашылық жабдықтарын жөндеу және күту шебері» тобы
Пәні: Физика
Сабақтың тақырыбы: § 6.4. Фотоэффект
Сабақтың мақсаты: а) Білімділік: Оқушыларға фотоэффект ұғымы мен оның
заңдарын
меңгерту, фотоэффект құбылысын
тәжірибе жүзінде алғаш зерттеген
А.Г.Столетовтің ғылыми еңбегін
таныстыру.
ә) Дамытушылық: Оқушылардың ойлауын
дамыту, компьтер арқылы
модельдеу процестерін
қалыптастыру.
б) Тәрбиелік: Оқушылардың зейінін,
жауапкершілік сезімін,
топтастырының пікіріне
шыдамдылық танытуын және физика пәнін
қызығушылықпен оқуға тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Жаңа материалды меңгерту
Сабақтың түрі: Лекция сабағы
Оқыту технологиясы, әдістері:ауызша, жазбаша, сұрақ-жауап
Оқыту құралдары мен көрнекіліктер: дербес компьютер, «Физика 11 сынып»
электрондық
оқулығы, слайдтар, кодоскоп, тапсырмалар, «А.Г.Столетов»
тақырыбындағы буклет
Сабақтың пәнаралық байланысы: математика, информатика
Сабақтың барысы:
|Р/с|Сабақтың |Уақыт |Оқытушының |Оқушының |Ескерту |
| |кезеңдері |мөлшері |іс-әрекеті |іс-әрекеті | |
| 1.|Ұйымдастыру |1 мин |Оқушылармен |Орындарынан | |
| |кезеңі | |сәлемдесу. |тұрып | |
| | | |Топты түгелдеу. |амандасады. | |
| | | |Оқушылардың |Сабаққа | |
| | | |назарын сабаққа |дайындықтары | |
| | | |аудару. |туралы | |
| | | | |хабарлайды. | |
| | | | |Кезекші сабаққа | |
| | | | |қатыспаған | |
| | | | |оқушыларды | |
| | | | |хабарлайды. | |
| 2.|Өтілген |3 мин |Өтілген |Оқытушының |Оқушыларға |
| |материалдарға | |материалдарды |сұрақтарына |таратпа |
| |шолу жасау. | |еске түсіру |жауап береді. |қағазын беруге|
| | | |мақсатында әңгіме| |болады. |
| | | |жүргізу. | | |
| 3.|Сабақтың |2 мин |Оқушыларға |Дәптерге |Тақырып |
| |тақырыбы мен | |сабақтың |сабақтың |тақтаға |
| |міндеті | |тақырыбын |тақырыбын жазу. |жазылады. |
| | | |хабарлау. | | |
| 4.|Жаңа материалды|10 мин |Оқушыларға дербес|Оқытушыны |Оқушылар |
| |меңгерту. | |компьютер |тыңдайды |слайдтарды |
| | | |көмегімен ЭО және| |көру үшін |
| | | |слайдтарды | |дербес |
| | | |пайда-лана отырып| |компьютерге |
| | | |жаңа материалды | |жақындап |
| | | |мең-герту.А.Г.Сто| |отыруға |
| | | |летов тәжірибесін| |болады. |
| | | |түсіндіру. | | |
|5 |Дербес |7 мин |1. Оқушыларға ЭО |1. Оқытушы сөзін|ДК жақсы |
| |компьютермен | |және ДК |тыңдап, |меңгерген |
| |жұмыс | |пайдаланутәртібін|түсінбеген |оқушы орындап,|
| | | |еске салады. |мағлұматтарды |қалғаны сол |
| | | |2. Оқушыларға |сұрайды. |оқушыға ауызша|
| | | |қажетті |2. Әрбір ДК |жауап беріп |
| | | |слайдтарды ашып |топтық жұмыс |отыруға |
| | | |көрсетеді. |жасайды. |болады. |
|6 |Сергіту сәті |2 мин |Оқушыларға |Жаттығуды |Оқушылар |
| | | |физикалық |орындайды. |жаттығуды |
| | | |жаттығулар | |орындарынан |
| | | |көрсетіледі | |тұрып |
| | | | | |орындайды. |
|7 |Топтық жұмыс |7 мин |Нәтиженің |Өздерінің |Дәптерлеріндег|
| |есебі | |дұрыстығын |орындаған |і жұмысты |
| | | |тексеріп отырады.|жұмыстарын |тақтаға |
| | | | |көрсетеді. |жазады. |
|8 |Жаңа материалды|5 мин |Таратпа |Таратпа |Партадағы әр |
| |бекіту. Таратпа| |материалдарының |материалдарын |оқушы таратпа |
| |материалдарымен| |мазмұнын |орындайды. |материалын |
| |жұмыс. | |түсіндіреді. | |орындап, |
| |(5 тапсырма) | | | |бірінікін бірі|
| | | | | |орындауға |
| | | | | |болады. |
| | | | | |Бағалау |
| | | | | |критерийі: |
| | | | | |«5» - 5 дұрыс |
| | | | | |жауап |
| | | | | |«4» - 4 дұрыс |
| | | | | |жауап |
| | | | | |«3» - 3 дұрыс |
| | | | | |жауап |
|9 |Рефлексия |2 мин |Сабақ |Сабақ барысын |Оқушыларға |
| | | |барысын-дағы өз |«Менің сабақтағы|стейк парақ |
| | | |қызмет-терін |көңіл-күйім...» |тарату арқылы |
| | | |талдауды ұсынады.|сұрағы бойынша |көңіл-күйлерін|
| | | | |талдайды. |анықтап, |
| | | | | |тақта-ға |
| | | | | |жапсыруға |
| | | | | |болады. |
|10 |Сабақты |1 мин |Оқушыларға үй |Үй тапсырмасын |Үй тапсырмасы |
| |қорытындылау, | |тапсырмасын беру,|күнделікке жазып|тақтаға |
| |үйге тапсырма | |бағаларын |алады және баға |жазылады. |
| |беру. | |хабарлау, |алғандары | |
| | | |күнделікке қою. |бағаларын | |
| | | | |күнделікке | |
| | | | |қойдыртады. | |

І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқытушы оқушылармен сәлемдесіп, топты түгелдейді. Оқушылардың назарын
сабаққа аударады.

ІІ. Өтілген материалдарға шолу.
«§6.1 Жылулық сәуле шығару, §6.2 Стефан-Больцман және Винн заңдары»
тақырыбы бойынша бақылау сұрақтары:
1. Макс Планк гипотезасы қалай тұжырымдалады? (Планк электромагниттік
сәулелену үздіксіз емес, жеке энергия үлестері – кванттар түрінде
шығарылады)
2. Әр кванттың энергиясы неге тең? (Әр кванттың энергиясы жиілікке
пропорционал: E=hv)
3. Планк тұрақтысы неге тең? (h=6,63·10-34Дж·с)
4. Фотон дегеніміз не? (Фотон дегеніміз – жарық кванты. Фотон деп кез
келген жарық толқындарын айтуға болады.)
5. Фотон қандай бөлшек? (Фотон – элементар бөлшек)

ІІІ. Жаңа материалды меңгерту.
§ 6.4. Фотоэффект
Фото – грек сөзінен аударғанда - жарық, эффект латын сөзінен
аударғанда - әсер деген мағынаны білдіреді.
Фотоэффект деп түскен жарықтың әсерінен заттардан (метелдар мен
сұйықтардан) электрондардың ыршып шығу құбылысын айтады.
Фотоэффект құбылысын тәжірибе үзінде алғаш зерттеп, заңдылықтарын
тағайындаған орыс ғалымы А.Г.Столетов. Бұл құбылысты зерттеуде Герцтің
шәкірті, неміс ғалымы Ф.Ленард, американ ғалымдары Р.Э. Миллекен үлкен
үлес қосты.
Фотоэффект теориясының шығу кезеңдері:
• Жарық табиғаты жөніндегі 1887 жылы неміс ғалымы Генрих Герцтің
кванттық құбылысы;
• 1888 жылғы орыстың көрнекті ғалымы А.Г.Столетов тәжірибесі;
• 1905 жылғы ағылшын ғалымы А.Эйнштейннің теориясы;
[pic]

| |А.Г.Столетов | |
| |тәжірибесі |Электрондық оқулық бойынша |
| | |фотоэффект теориясын түсіндіру.|
| |Фотоэффект; | |
| |Фотоэлектрондар; | |
| |Фототок |[pic] |
| |Ток күшінің кернеуге | |
| |тәуелділігі | |
| | | |
| |Қаныққан фототок; | |
| |Тежеуіш кернеуъ | |
| |[pic] | |

Фотоэффект заңдары:
• Жарықтың металл бетінен 1 с ішінде ыршытып шығаратын
электрондарының мөлшері сол уақыт ішінде жұтылатын жарық
энергиясына тура пропорционал.
• Фотоэлектрондардың максимал кинетикалық энергиясы жарық жиілігіне
қарай сызықты түрде артады да, жарықтың интенсивтігіне тәуелді
болмайды.
IV. Дербес компьтермен жұмыс
Электрондық оқулықтағы тақырып бойынша тапсырмаларды орындау.

V. Сергіту сәті.
Дене жаттығуларын жасау.

VI. Топтық жұмысты қорытындылау.
Оқушылардың дәптерлеріндегі тапсырмаларды тексеру. 2-3 оқушыны тақтаға
шығарып, дұрыс жауаптарын жаздырту.

VII. Жаңа материалды бекіту.
Таратпа материалдарымен жұмыс.

|1 |Фотоэффект | |6 |Катодтан арықтың әсерінен шығатын электрондар |
|2 |Фотоэлектрон | |7 |Ток күшінің максимал мәні |
|3 |Қанығу тогы | |8 |Жарықтың әсерінен заттардан электрондардың ыршып|
| | | | |шығуы |
|4 |Тежеуші кернеу | |9 |Жарықтың әсерінен ыршып шығатын электрондар |
|5 |Фототок | |10 |Қанығу тогы 0-ге тең болғандағы кернеу |

|1-8 |Бағалау критерийі:|
|2-6 |«5» - 5 дұрыс |
| |жауап |
|3-7 |«4» - 4 дұрыс |
| |жауап |
|4-10 |«3» - 3 дұрыс |
| |жауап |
|5-9 | |

VIII. Рефлексия.
Менің сабақтағы көңіл-күйім …
1. Менің бүгінгі сабақтан үйренгенім ...
2. Маған бүгінгі сабақта ұнағаны …
3. Маған бүгінгі сабақтан ұнамағаны …

IX. Сабақты қорытындылау, үйге тапсырма беру.
Үй тапсырмасын хабарлау және тақтаға жазу: «§ 6.4. Фотоэффект» тақырыбын
оқу және тақырып соңындағы бақылау сұрақтарына жауап жазып келу.
Оқушыларды сабаққа қатысу белсенділігі мен біліміне қарай бағалау.
Бағаларын хабарлап, күнделіктеріне қою.