Жеті –қасиетті сан

МКҚК Тайпақ колледжі

«Бекітемін:»
Директордың тәрбие ісі
жөніндегі орынбасары:
______Балгереева А.М

[pic]

Дайындаған:ТМ-1 топ машықкері
Саясатова А.И

2014 жыл
Тақырып: « Жеті –қасиетті сан»

Сайыстың мақсаты: жеті санының маңызы мен қасиетін ашу, жеті саны ұғымына
байланысты қастерлі түсініктер мен қағидаларды дәріптеу, халық дәстүрін
сүюге, Отанын сүюге тәрбиелеу

Көрнекілігі: «7» санына байланысты қаннатты сөздер, сөзжұмбақ,Power Point
слайдтары

Ұйымдастыру: Оқушылар 2 топқа бөлініп отырғызылады.
1топ: «Жеті жарғы»
Ұраны: «Жеті атасын білген ер, жеті жұрттың қамын жер»
2 топ: «Жеті қазына»
Ұраны: «Жетелі елдің баласы, жеті жаста баспын дейді,
Жетесіз елдің баласы, жеті жаста жаспын дейді»

Кіріспе сөз: Армысыздар, ардақты көрермендерім,
Көрсетеді өнерін өрендерім,
Біз сайысқа кетеміз қадам басып,
Алдымен алайық аиандасып.

« Жеті атасын білмейтін ер жетесіз,
Жеті ғасыр тарихын білмейтін ел-тексіз» демекші, «жеті» деген санды
қадірлеу көне заманнан басталады, жеті қасиетті сан болып есептеледі. Ай
күнтізбесін негізге алған есеп бойынша бір аптада жеті күн бар демек, Ай
фазалары жеті күнде бір өзгеріп отырады. Ежелгі Вавилон жұртында жеті күн
өткен соң бір меренке күні болып отырады. Аспан әлеміндегі жеті шырақ:
Күн, Ай, Меркурий, Сатурн,Марс, Юпитер, Шолпан.
Жеті құдай атымен байланысты болып олардың құрметіне Вавилонда жеті сатылы
күмбез орнатылды.

Жеті қарама-қайшылық: жер мен аспан, жас пен кәрі, жақсы мен жаман, тәтті
мен ащы, түн мен күн, су мен ауа, жаз бен қыс.
7 қабат жер асты, 7 қабат аспан әлемі, 7 планета. Егер де 7 санына дейінгі
сандарды бір-біріне қоссақ, 1+2+3+4+5+6+7=28 болады екен. Бұл бұрынғы 1
айдың ұзақтығын береді және саусақ буындарымыздың саны 28.

Құрметті сайысқа қатысушылар, сіздерді сайыс басталмас бұрын сайыстың әділ
бағасын беретін қазылар алқасынмен таныстыра өтейін.
(таныстырылды)

Жоспары:1. Топтардың таныстырылуы.
2.Сұрақ-жауап кезеңі.
3.Жеті ғашық.
4.Әлемнің жеті кереметі.
5.Сөз жұмбақ.
6.Топбасшылар сайысы.

Топтар өздерін таныстырады.

ІІ. Кезеңі. Сұрақ-жауап кезеңі. Мұнда топтың шапшандылығымен біліктілігін
аңғарамыз.
Екі топқа сұрақтар қойылады.

1-сұрақ. Жеті күндік аптаны алғаш шығарған мемлекет? (Вавилондықтар)
2-сұрақ. Сабалақ деген атпен Абылайды жеті жасында қай би өз
қамқорлығына алады? (Төле би)
3-сұрақ .Мақалды толықтыр «Жеті атасын білмеген .... (жетімдіктің белгісі)
4-сұрақ. Жеті атаны атаңыздар?(әке, бала,
немере,шөбере,шөпшек,немене,туажат)
5-сұрақ. Н.Ә.назарбаев жеті жыл мерзімге ҚР-ның Президенті болып екінші
рет қашан сайланды? (1998 жылы 10 қаңтар)
6-сұрақ. Орта ғасырлардағы жеті түрлі металды ата? (алтын, күміс, темір,
сынап, қалайы, мыс, қорғасын)
7-сұрақ. Жеті ғаламды атаңыз? (Оңтүстік, Солтүстік, Шығыс, Батыс, Аспан,
Жер, Жер асты)
8-сұрақ. Жеті күнді атаңыздар? (бүгін, ертең,бірсігүні, арғы күні, ауыр
күн, соңғы күн, азына)
9-сұрақ.Қазақтың ер- жігітіне қоятын жеті талабы? (кескіні,келбет, қадір-
қасиеті,қабілет икемі, жігер-күші, білімі, адалдығы, әділеттілігі)
10-сұрақ. Абайдың жетінші қара сөзінде не жазылған? (жан-тән)

ІІІ.Жеті ғашықтар жұбын табу.
Ләйлі- Мәжнүн
Шырын- Фархад
Тахир- Зухра
Арзу- Қамбар
Ғаһра- Уалик
Күлшар- Уаки
Зылиқа- Жүсіп
ІҮ.
Сөзжұмбақ кезеңі.
1.Жеті ғашықтың бірі Ләйлі мен ...?
2.... асқар тау, ана жағасындағы бұлақ.
3.Жеті қазынаның бірі ...
4.Қазақтардың аң аулауға арналған құсы ...
5. Қару түрі ....
6.Таста.... жоқ.
7.ҚР-ның Ел басы ....
8.Құстардың бір түрі ...
9. Жыл мүшесінің бірі ...
10. .... адам бақытының өлшемі.

| | | |Ж | | | |
| | | |Е | |
| | |Т | |
| | | | |І | | |
| | | | |Қ | |
| | |А | | | |
| | | |З | | | |
| | |Ы | | | |
| | | |Н | |
| |А | | | |

Ү.кезеңі. Әлемнің жеті кереметін атап көреміз.

1.Хеопс пирамидасы.

2.Семирамиданың аспалы –бағы.

3.Артемида ғибадатханасы.

4.Галикарнас мавзолейі.

5.Александрия шамшырағы.

6. Родос алабы.

7. Зевс мүсіні.

Күншілдік деген бар, содан сақтан,
Кекшілдік деген бар, содан сақтан,
Астамшылдық деген бар, одан алыс жүр,
Сараңдық деген бар, одан қалыс жүр,
Қараулық деген бар, одан таза бол,
Бәлеқорлық деген бар, одан ада бол,
Ынсапсыздық деген бар, содан аман бол!
ҮІ. Кезеңі. Топбасшылар сайысы.
Плакатқа жазылған сөздерді табу шарт. Топбасшылар 7 қазынаны, 7жұт,
7жұрттың жеті белгісін табулары керек.
Жеті қазына.
1. Ер жігіт.
2. Сұлу әйел.
3. Ақыл-білім.
4. Жүйрік ат.
5. Қыран бүркіт.
6. Берен мылтық.
7. Жүйрік тазы.

Жеті жұт.
1. Құрғақшылық.
2. Жұт.
3. Өрт.
4. Оба.
5. Соғыс.
6. Топан су.
7. Зілзала.
Жұрттың жеті белгісі.
1. Ту.
2. Елтаңба.
3. Әнұран.
4. Ел ұран.
5. Елтеңге.
6. Төлқұжат.
7. Ұлт жазуы.
Жеті жетім.
1. Тыңдамаған сөз жетім.
2.Киюсіз тозған тон жетім.
3. Иесіз қалған жер жетім.
4. Басшысыз қалған ел жетім.
5. Аққу- қазсыз көл жетім.
6. Елінен айырылған ер жетім.
7. Замандасы қалмаған қарт жетім.

Халқымыз қасиетті 7 деген санынан осылайша талай-талай мағыналы, мазмұны
терең мән тауып, өмірі мен тұрмысына тірек, жанына жалау еткен. Жас
ұрпақты тәрбиелеуде, қазақ шежіресін үйретуде бұл қасиетті ұғымның үлесі
үлкен болған. Мысалы:»Құлақтан кіріп бойды алатын жақсы ән мен тәтті
күйдің» барлығыы да бар болғаны 7 әуездің жүйелі комбинациясы. Олар:
до,ре, ми, фа,со, ля,си. Толып жатқан пән ғалымдары мен тұрмыс- тіршілікте
7 санының орны ерекше. Сонымен, ақылға салып қараған адамға жетеудің
сырынан көп мағлұмат беріп, тылсымы терең құпияларын ашуға жәрдемдесері
сөзсіз.
Білім-теңіз, мектепті кеме дейміз,
«Білім мен тәрбие – егіз», неге дейміз?!
Әдебі мен тәлімі үндестін,
Жастарды болашаққа еге дейміз.
«Қош» демейміз, әлі талай сайыстар бар.
Өнерлерің өрлей берсін қайыспаңдар.
Ойлы орта кеңейсін күннен-күнге,
Өскен елдің жұртынан қалыспаңдар,- дей отырып, бүгінгі сайыс кешімізді
аяқтаймыз. Жеңістер мен жеңілістерден тұратын, өмір күресі
аяқталмасын.Ізденген жетер мұратқа, қатысудың өзі де жеңіс,-деген, жеңісті
күнде кездескенше, достар!