Дыбыс және толқындық қозғалыс тарауын қайталау

Алматы облысы

Ұйғыр ауданы

Долайты ауылы

«Долайты орта мектебі» коммуналдық мекемесі

Физика пәні мұғалімі: Хавайдуллаева Хуршидям Исадуллаевна

| | |
|Пәні |Физика 9 сынып |
| Сабақтың тақырыбы |«Дыбыс және толқындық қозғалыс» тарауын қайталау |
| |Сабақ барысында оқушылардың өтілген «Дыбыс және толқындық |
|Жалпы мақсат |қозғалыс» тарауы бойынша алған теориялық білімдерін пысықтап |
| |жүйелеу, тексеру, есеп шығару тапсырма орындау барысында |
| |қолдана білуге дағдыландыру, оқушыларды өз бетінше ғылыми ой |
| |қорытындыларын жасай білуге, өз ойларын ашық айтқыза отырып, |
| |шешімді мұқият жазу қабілеттерін дамыту, шығармашылық |
| |қабілеті дамыған, саналы азамат тәрбиелей отырып, жұп болып, |
| |топ болып, жұмыс атқаруға баулу |
|Оқыту нәтижелері |Теорияны тәжірибеде үйлестіре алады, салыстырады, |
| |сараптайды, білімдерін жинақтайды, жұппен және топпен |
| |жұмыс істеуді біледі, уақытты тиімді пайдаланады, |
| |тапсырма орындауда белседілік көрсетеді, шеберлік |
| |танытады |
|Түйінді идеялар |Топпен жұмыс істей алады, өз алдына ізденеді, |
| |өзін-өзі реттейді. |
| І.Ұйымдастыру кезеңі |
|Оқушыларды екі топқа бөлу: |
|І топ: «ДЫБЫС» |
|ІІ топ «ТОЛҚЫН» |
|Физика – елдің, өмірдің |
|Асыл бір үлкен саласы |
|Жаңарады сол физикамен |
|Ғылым мен техника саласы |
|(Сыныптағы ынтымақтастық атмосфераны қалыптастыру) |
|Сабақтың ұраны: |
|«Өзін де, өзгені де бағалай алу, |
|Көшбасшылыққа ұмтылу» |
|Мұғалімнің іс-әрекеті |Оқушылардың әрекеті |
|«Ой шақыру» кезеңі |Әр екі топ өздерінің топ атауы |
|Тарау бойынша оқушылардың білімдерін |бойынша алған білімдерін жинақтап, |
|тексеру, сараптау, жинақтау мақсатында |сараптап, ой-пікірлерімен бөліседі |
|ой-пікірлерін тексеру | |
| |
|«Іске асыру» кезеңі (есептер шығару) |
| |
|1) Егер периоды 5*10-3 с тербеліс толқын ұзындығы 7,175м толқын тудыратын |
|болса, дыбыс жылдамдығын анықтаңдар. |
|2) Егер тербеліс периоды 0,002с, ал толқынның таралу жылдамдығы 400м/с |
|болса, дыбыс толқын ұзындығы неге тең? |
|3) Серпімді жіпті бойлай 20м/с жылдамдықпен көлденең толқындар таралады. |
|Тербеліс периоды 0,5с. Толқын ұзындығын табыңдар. |
|4) Радиотолқынның ұзындығы 30м, оның ауадағы таралу жылдамдығы |
|3*108 м/с. толқын көзінің жиілігі неге тең? |
| |
|Жұбын табыңыз (сәйкестендіру) |
| |
|1 |
|Реверберация |
|1 |
|Әр түрлі жиіліктегі дыбыстардың ретсіз қабаттасуы |
| |
|2 |
|Шу |
|2 |
|Адамның дауысына немесе аспаптың үніне өзіндік бояу береді |
| |
|3 |
|Тембр |
|3 |
|Дыбыстың әр түрлі кедергілерден шағылуы барысында естілу ұзақтығының артыуы |
| |
|4 |
|Толқын ұзындығы |
|4 |
|Толқындағы бөлшектердің тербелісі сол толқынның таралу бағытына |
|перпендикуляр бағытта жүзеге асатын толқын |
| |
|5 |
|Көлденең толқын |
|5 |
|Бөлшектерінің тербелісі толқынның таралу бағытында жүзеге асатын толқын |
| |
|6 |
|Бойлық толқындар |
|6 |
|Периодқа тең уақыт аралығында жылдамдықпен толқын таралатын арақашықтық |
| |
| |
|Ойлан-тап |Жиілігі 16 Гц-тен төмен дыбыстар қалай аталады? |
|Тест |А) инфрадыбыстар Б) акустикалық дыбыстар |
|сұрақтары |С) ультрадыбыстар Д) толқындық дыбыстар |
| |2. Адамның есту мүшесі қабылдайтын дыбыс толқындарының жоғары |
| |жиілігі қандай? |
| |А) 20 000Гц Б) 200 000Гц С) 200Гц Д) 2Гц |
| |3. Дыбыс қаттылығы немен анықталады? |
| |А) осциллограф Б) дыбыс зорайтқыш |
| |С) камертон Д) генератор |
| |4. Дыбыс қаттылығы қандай шамаға тәуелді? |
| |А) тонның биіктігіне Б) тербеліс амплитудасына |
| |С) тербеліс жиілігіне Д) таралу жылдамдығына |
| |5. Дыбыс қаттылығының бірлігі қандай? |
| |А) метр Б) герц |
| |С) метр/секунд Д) децибел |
| |6. Ауадағы дыбыстың таралу жылдамдығы |
| |А) 330м/с Б) 50м/с |
| |С) 1480м/с Д)5600м/с |
| |7. Ұшақтың көтерілу кезіндегі дыбыс қаттылығы |
| |А) 100дБ Б) 50-60дБ |
| |С) 120дБ Д) 10дБ |
| Семантика-лық| |
|карта |Белгіленуі |
| |Формуласы |
| |Өлшем бірлігі |
| | |
| |Толқын ұзындығы |
| |λ |
| |λ= ʋ/ѵ |
| |Метр |
| | |
| |Толқын жылдамдығы |
| |ʋ |
| |ʋ= λ ѵ |
| |Метер /сек. |
| | |
| |Период |
| |Т |
| |λ= ʋ*Т= ʋ/ѵ |
| |Секунд |
| | |
| |Жиілік |
| |ѵ |
| |ѵ= с/Т= ʋ/ λ |
| |Герц |
| | |
| | |
|Сиқырлы |Тон |
|сөздер |Шу |
| |Акустикалық резонанс |
| | |
| |Толқын |
| |Дыбыс |
| |Период |
| | |
| |Жылдамдық |
| |Маханикалық толқын |
| |Жиілік |
| | |
| |Ультрадыбыс |
| |Камертон |
| |Домбыра |
| | |
| |Жаңғырық |
| |Электромагниттік толқындар |
| |Тембр |
| | |
| |Вакуум |
| |Су |
| |Дыбыстың шағылуы |
| | |
| |Энергия |
| |Сейсмограф |
| |Теңіз |
| | |
| |Музыкалық дыбыстар |
| |Тембр |
| |Инфрадыбыс |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| «Адасқан әріптер» |
| |
|Т |
|О |
|Л |
|Р |
|Е |
|З |
|О |
|Ш |
|У |
|Е |
|У |
|У |
|М |
|Д |
|А |
|Ы |
|Қ |
|Ф |
|А |
|Р |
| |
|Д |
|Ы |
|Қ |
|С |
|Н |
|А |
|Н |
|Ж |
|В |
|А |
|К |
|Ж |
|Ы |
|Л |
|М |
|Д |
|Т |
|Е |
|Ң |
|Г |
| |
|Ы |
|Б |
|Ы |
|Т |
|О |
|Б |
|Р |
|А |
|П |
|Е |
|Р |
|И |
|Ж |
|І |
|И |
|С |
|У |
|Е |
|І |
|О |
| |
|С |
|Ж |
|Н |
|Р |
|Н |
|М |
|П |
|Ң |
|Ғ |
|Ы |
|Р |
|О |
|А |
|Р |
|Л |
|Р |
|О |
|М |
|З |
|М |
| |
|К |
|А |
|М |
|Е |
|Т |
|Е |
|К |
|А |
|Д |
|Қ |
|Ы |
|Д |
|К |
|Т |
|І |
|К |
|С |
|Е |
|Й |
|С |
| |
| |
| |Тербеліс жиілігі _______________________________ механикалық |
|Физикалық |толқындар адамда дыбыс әсерін тудырады. |
|диктант |Жиілігі 20 000 Гц-тен жоғары толқындар ____________________ |
| |___________________________ дыбыс толқындары тарала алмайды |
| |________________ – қандай да бір кедергіден шағылған және |
| |бастапқы таралған орнына қайта оралған дыбыс толқындары. |
| |______________________ – бөлшектердің тербелісі толқынның |
| |таралуы бойында жүзеге асатын толқын |
| |________________________ – периодқа тең уақыт аралығында толқын |
| |таралатын арақашықтық. |
| |__________________________ – толқын ұзындығының бөлшектердің |
| |периодына қатынасы арқылы анықталатын физикалық шама. |
| |Дыбыстың әр түрлі кедергілерден шағылуы барысында естілу |
| |ұзақтығының артыуы _____________________________ деп аталады |
| |______________________- адамның дауысына немесе аспаптың үніне |
| |өзіндік бояу беретін дыбыстың сапасы |
| |10_____________________ – серпімді ортада таралатын тербелістер |
| | |
|Бағалау |Әр кезең бойынша оқушы өзін –өзі бағалайды бағалау кестесі арқылы|
|Үйге тапсырма |Тарау бойынша тест сұрақтарын және физикалық диктант жазып |
|беру |келу |